Onderwerp 1: Burgerlijke cultuur van Nederland in de 17e eeuw.

Roos Speelman, v5b
Invalshoek 1

Kunst, Religie en Levensbeschouwing.

Vraag 1

1a     Welke verschillende christelijke geloofsovertuigingen waren er in de 17e eeuw in

Nederland? Noem er twee.

Katholieken en protestanten. Ook het calvinisme, een subgroep van de katholieke kerk was erg populair in de noordelijke provincies van Nederland.

1b     Beschrijf twee verschillen tussen de beide christelijke geloofsovertuigingen en leg uit  waar die verschillen op zijn gebaseerd.

Het oudste en meest klassieke verschil tussen de twee geloven is hoe de bijbel wordt gezien. Protestanten nemen hem aan dat wat er in de bijbel staat het enige is wat een christen definieert. Als je deze precies volgt, ben je al goed bezig. Katholieken zien dit anders. Naast de richtlijnen van de bijbel volgen, vinden ze ook dat hun tradities belangrijk zijn in het geloof. Bepaalde dingen die katholieken doen (Maria vereren, in het vagevuur geloven), doen protestanten niet, omdat deze geen basis hebben in de bijbel.

1c     Wat is de officiële geloofsovertuiging in De Nederlanden?

Veel mensen zijn katholiek hervormd, of calvinistisch/protestants! Maar sinds recentelijk is de interesse in het atheisme gestegen. Mensen waren hier over het algemeen een stuk toleranter over geloofsovertuiging, dus een officiele geloofsovertuiging bestond eigenlijk niet

1d     Bekijk de afbeelding hieronder.

Beschrijf kort, in ongeveer drie regels de voorstelling.

Het is een stilleven met een schedel. De objecten die verder op tafel liggen zijn heel normaal en kan je overal vinden. Dit schept een ongemakkelijk gevoel, omdat je nog sterker voelt dat de schedel daar niet hoort

1 e    Op welke manieren wordt er ruimte gesuggereerd? Geef aan waar je dat ziet.

Met schaduwen en perspectief. Door de veer een beetje achter de schedel te laten verdwijnen zie je dat deze erachter staat. Het kaarslicht dat op de schedel valt geeft deze een rondere vorm.

1f      De voorwerpen die worden afgebeeld hebben een symbolische, moralistische    betekenis. Geef van drie voorwerpen aan  welke symbolische betekenis ze hebben en leg uit     hoe wij nu, in de 21e eeuw kunnen achterhalen welke betekenis die voorwerpen in de 17e eeuw hadden.

Schedels staan voor sterfelijkheid en de dood.

De kaars die bijna tot een stompje is gebrandt staat voor de tijd en hoe deze niet stopt. Het slaat terug op de korte levensduur van een individul.

De bloem staat voor nieuw leven.

1g     De moralistische betekenis die dit stilleven heeft, sluit aan bij de gangbare christelijke geloofsovertuiging uit de 17e eeuw. Leg dit uit.

Dood is onvermijdelijk, maar geloof in God en leef voor eeuwig door in de hemel. Herinner de dood (memento mori) en leef ernaartoe. Het leven dat je na je dood opwacht is mooier dan het leven dat je als sterfelijke op aarde lijdt.

1h     Hoe noem je zo’n stilleven als hierboven is afgebeeld?

Een Vanitas stilleven

Vraag 2: De Bataafse opstand

2a     Wat was de Bataafse opstand?

De Bataafse opstand was een opstand van een Germaanse stam (de Batavan) tegen de Romeinen van 69 tot 70. Ze behaalden een aantal overwinningen tegenover het Romeinse leger, maar deze wist uiteindelijk onder de leiding van Quintus Petillius Cerialis toch de overwinning te behalen. Na hun verlies geleden te hebben moesten de Bataven vernederende gevolgen onderleven.

2b     Waarom wilde het stadbestuur graag een schilderij in het stadhuis met De Bataafse  

republiek als onderwerp?

Het was een belangrijk deel van de Romeinse historie die weergaf dat ze elk obstakel konden doorstaan.

2c     Bekijk afbeelding 2 en lees De Bespiegeling blz. 100.

Dit werk heeft, in zijn oorspronkelijke afmetingen, in het toenmalige stadhuis gehangen.

Leg uit waarom het stadbestuur dit werk weer heeft verwijderd.

Let op, formuleer in eigen woorden, niet letterlijk overschrijven.

Omdat het het stadsbestuur in een negatief licht schilderde.

Vraag 3: Paleis op de Dam (stadhuis)

Lees blz. 92 t/m 95 uit De Bespiegeling.

Schilderijen en beeldhouwwerken dienen als verheerlijking van de Amsterdamse overheid. Het wijze en deugdzame gezag wordt door allegorische schilderijen en beeldhouwwerken tot uitdrukking gebracht.

Hierbij worden het christelijke geloof en de klassieke cultuur als uitgangspunt gebruikt.

       

3a:    Wat is een allegorie in de schilder- en beeldhouwkunst?

Een symbolische voorstelling waarbij een emotie of een idee weergegeven wordt als één of meerdere personen

3b:    Geef zowel  een christelijk als klassiek voorbeeld van hoe het stadsbestuur met         beeldhouwwerken of schilderijen van het stadhuis laat zien dat het stadsbestuur wijs en deugdzaam is. (Zoek een ander voorbeeld dan de Bataafse opstand)

Voeg de afbeeldingen toe en leg die uit.   

---